Ο προφορικός λόγος αναπτύσσεται πολύ σύντομα με τα πρώτα βαβίσματα του βρέφους. Αυτή είναι και η πρώτη μορφή επικοινωνίας του μωρού μετά το κλάμα. Έτσι, από τους πρώτους ήχους , φτάνουμε στην ηλικία των 4-5 ετών , όπου το παιδί χρησιμοποιεί πάνω από  2.000 λέξεις  (O’Connor, 2007). Σημαντικός παράγοντας για την ανάπτυξη του προφορικού λόγου αποτελεί  το παιχνίδι με τους οικείους (Τζιβινίκου,2015).

Η ανάπτυξη του προφορικού λόγου είναι σημαντική για την κατάκτηση της δεξιότητας της ανάγνωσης. Μέσω του λεξιλογίου ενός παιδιού μπορούμε να προβλέψουμε την ικανότητά του στην ανάγνωση. Ένα φτωχό λεξιλόγιο δηλαδή, προμηνύει δυσκολίες στην ανάγνωση (Κρόκου,2015). Ο  Ouellette (2006),  επισημαίνει πως το εύρος αλλά και το βάθος, γνώσης του λεξιλογίου αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την αναγνωστική ευχέρεια. Ενδιάμεσος κρίκος, του προφορικού λόγου και της ανάγνωσης αποτελεί η μεταγλωσσική επίγνωση. Η δεξιότητα δηλαδή που θέτει το νέο έτοιμο να κατακτήσει την ανάγνωση. Η ετοιμότητα αυτή αφορά τη σκέψη ,τη φωνολογική επίγνωση, τη σημασιολογική επίγνωση, τη πραγματολογική και τη συντακτική (Τζιβινίκου,2015). Σύμφωνα με την εξελικτική προσέγγιση, η ανάγνωση προϋποθέτει ωρίμανση του παιδιού, γνωστικά, συναισθηματικά και ψυχοκινητικά.

Σημαντικός παράγοντας για την κατάκτηση της ανάγνωσης αποτελεί και η φωνημική επίγνωση. Η δεξιότητα δηλαδή να ακούει, διακρίνει τους ήχους κάθε γράμματος και έπειτα να τα αναμειγνύει μεταξύ τους δημιουργώντας ένα σύνολο φωνημάτων (Τζιβινίκου,2015). Εν συνεχεία, η φωνολογική επίγνωση είναι η ικανότητα των παιδιών να χειρίζονται τα φωνολογικά μέρη μιας λέξης, να μπορούν να τα αναλύουν και να τα συνθέτουν (Πόρποδας, 2002).Ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ικανότητα των παιδιών προσχολικής ηλικίας να έχουν επίγνωση της θέσης των φωνημάτων μέσα στις λέξεις είναι η βασικότερη προϋπόθεση για την εκμάθηση της ανάγνωσης και γραφής (Byrne & Felding-Barnsley, 1995).

Τι είναι όμως αναγνωστική ευχέρεια;

Αναγνωστική ευχέρεια ορίζεται η ικανότητα της προφορικής (φωναχτής) ανάγνωσης με ακρίβεια, ταχύτητα και κατάλληλη έκφραση/προσωδία. Η επιτυχής ανάγνωση απαιτεί από τον αναγνώστη να επεξεργαστεί το κείμενο και να κατανοήσει το κείμενο.

Για να κατανοήσω το κείμενο :

• Ανάγνωση με τα λιγότερα λάθη (αποκωδικοποίηση της λέξης),
• Αυτόματη επεξεργασία
• Προσωδιακή ανάγνωση (ανάγνωση με χρώμα στη φωνή, έκφραση φωνής, σημεία στίξης)

Σύμφωνα με μελέτες, η καλλιέργεια της αναγνωστικής ευχέρειας εξαρτάται και από τη μέθοδο που ακολουθεί ο εκπαιδευτικός και τις τεχνικές του (Darling-Hammond, 2000). Ωστόσο, πρόκειται για μια δεξιότητα πολυπαραγοντική και δεν πρέπει να ξεχνάμε το σημαντικό ρόλο που έχει το οικογενειακό περιβάλλον και η φροντίδα που προσφέρει με ισχυρότερη βέβαια επίδραση αυτή του σχολείου (O’ Connor, 2007).

Μερκούρη Φαίδρα    Φιλόλογος -Ειδική παιδαγωγός