Όπως προαναφέρθηκε ο ρόλος της οικογένειας είναι μεγάλος ως προς την απόκτηση ή όχι της αυτοεκτίμησης των παιδιών. Η συμβολή των γονέων είναι καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία των παιδιών τόσο στο σχολικό πλαίσιο όσο και στην ενήλικη ζωή τους.
Οι γονείς πολλές φορές άθελα τους από την ανάγκη τους να βοηθήσουν τα παιδιά ενδέχεται να τα στιγματίσουν και να τα αποδυναμώσουν ιδιαιτέρως όταν μπαίνουν στη διαδικασία σύγκρισης των παιδιών τους με τους συνομιλήκους τους.
Παρακάτω θα αναφερθούν όσα είναι σκόπιμα οι γονείς να λένε στα παιδιά και τι θα πρέπει να αποφύγουν.
Αρχικά, οι γονείς πρέπει να αποδεχτούν και να κατανοήσουν τη μοναδικότητα κάθε παιδιού. Μερικά παιδιά αντιμετωπίζουν καταστάσεις που ενδέχεται να μειώσουν την αυτοεκτίμηση τους ωστόσο αυτό είναι κάτι που μπορεί να διορθωθεί.
Τα παιδιά αναπτύσσουν την αυτοεκτίμηση τους όταν αισθάνονται αποδοχή, αγάπη και όταν νιώθουν ότι εμπλέκονται στις οικογενειακές σχέσεις και σε κοινωνικές επαφές. Επίσης, όταν περνούν ποιοτικό χρόνο με την οικογένεια και όταν ενδυναμώνονται να δοκιμάσουν καινούργια πράγματα και όταν επαινούνται για αυτά.
Μερικοί τρόποι ανάπτυξης της αυτοεκτίμησης των παιδιών μέσω των σχέσεων είναι :
η ενδυνάμωση της αίσθησης του ανηκειν σε μια οικογένεια, μέσω δραστηριότητων όπως να δείχνουμε φωτογραφίες, να μοιραζόμαστε οικογενειακές ιστορίες, να προτρέπουμε το παιδί να συμμετέχει σε διοργανώσεις αθλητικές της κοινότητας καθώς επίσης και η από κοινού εύρεση ευχάριστων δραστηριοτήτων.
Ακόμη, ένας τρόπος για την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης του παιδιού είναι να το οδηγήσουμε στη δημιουργία νέων φίλων, να του μιλήσουμε για τη σημασία των διαπροσωπικών σχέσεων, να μάθουμε τους φίλους του και να δείξουμε αποδοχή στη παρέα του. Ο ποιοτικός χρόνος είναι ακόμη ένα στοιχείο που θα δείξει στο παιδί πως ο γονιός νοιάζεται για εκείνο και είναι σημαντικό, θα δημιουργήσει κοινούς κώδικες επικοινωνίας και θα δώσει στο παιδί την αίσθηση της κατανόησης και της αξίας στις ανάγκες του και τις επιθυμίες του. Η επιτυχία και τα επιτεύγματα του παιδιού είναι σημαντικό να επαινούνται ωστόσο είναι εξίσου σημαντικό να επαινούμε το παιδί όταν εκείνο κατορθώνει να εμπλακή και να φέρει εις πέρας κάτι που το δυσκόλευε ή ακόμη και δεν του άρεσε. Δείχνει ο γονιος το θαυμασμό του για την επιμονή και τη διάθεση του παιδιού και εκείνο αισθάνεται αποδοχή.
Ο γονιός πρέπει να λειτουργεί ως ένα σωστό πρότυπο προς μίμηση για το παιδί και αυτό θα έρθει μέσω της προσπάθειας του ίδιου να εμπλακεί σε υποχρεώσεις και σε καθημερινές εργασίες που μπορεί να τον δυσκολεύουν ή κουράζουν. Δίνοντας το παράδειγμα στο παιδί εκείνο μαθαίνει πως πρέπει να καταβάλει προσπάθεια. Οφείλει ο γονιός να εστιάζει στις ικανότητες του παιδιού και να δείχνει πως εκτιμά το παιδί για όσα είναι και να του δείχνει το δρομο για τη προσπάθεια στο να γίνει μια καλύτερη εκδοχή του εαυτού του. Δεν χρειάζεται το παιδί να ακούει επικριτικά λόγια για όσα δεν μπορεί να καταφέρει, χρειάζεται να αισθανθεί πως έχει σύμμαχο στις δυσκολίες του και πως μαζί θα βρούν το δρόμο για να τα καταφέρει.
Είναι σημαντικό να αφήνουν τα παιδιά οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί να παίρνουν ρίσκα και να κάνουν τις δικές αποφάσεις. Αυτό κάνει τα παιδιά να αισθάνονται δυνατά και με κίνητρο να αντιμετωπίσουν οτιδήποτε και τα οδηγεί σε μια καλύτερη εικόνα εαυτού για όσα κατάφεραν ή όχι. Μαθαίνουν εμπρακτα τα όρια τους και τις δυνατότητες τους και οι ενήλικοι στέκονται δίπλα τους όποτε χρειαστούν βοήθεια τα παιδιά να τη παρέχουν.
Ο εκπαιδευτικός επίσης, χρειάζεται να σταθεί δίπλα στο παιδί να επαινέσει τα καλά που εκείνο έχει καταφέρει. Μπορεί να του δείξει με θετικό τρόπο την έννοια της προσπάθειας και να του εξηγήσει πως ο δρόμος για την επιτυχία ακαδημαϊκών υποχρεώσεων έρχεται μέσω της αποτυχίας. Πολλές φορές, το εκπαιδευτικό σύστημα οδηγεί τα παιδιά σε ένα αγώνα δρόμου για τη καλύτερη επίδοση και αυτό κάνει τα παιδιά που δυσκολεύονται να απογοητεύονται. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι να σταθεί δίπλα σε κάθε παιδί και να του δείξει το τρόπο που θα μπορέσει να εξελιχθεί, να δειξει τη σημασία της αξίας όλων, να δείξει πως δεν έχει νόημα μόνο το αποτέλεσμα αλλά και η προσπάθεια.
Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να δημιουργήσουν ένα κλίμα εμπιστοσύνης και αποδοχής όταν ουσιαστικά ασχοληθούν με το κάθε παιδί ξεχωριστά και όταν προσπαθήσουν να δημιουργήσουν μια αίσθηση ανήκειν σε όλη την ομάδα. Τα ομαδικά παιχνίδια, project, εργασίες είναι ένας καλός τρόπος τα παιδιά να εμπλακούν μεταξύ τους και να δημιουργηθούν κανόνες αποδοχής και συνεργασίας που θα διδάξουν στα παιδιά την αγάπη και τη βοήθεια σε όλους. Αυτό θα ενδυναμώσει μαθητές με χαμηλή αυτοεκτίμηση καθώς θα νιώσουν όταν έχουν σύμμαχο και όχι αντίπαλο, είτε τους συμμαθητές τους είτε τους δασκάλους. Το σχολείο αποτελεί ένα χώρο που τα παιδιά μπορούν να κερδίσουν πολλά περισσότερα από στείρα ακαδημαϊκή γνώση. Αυτά που θα πρέπει να αποφεχθούν ώστε να μειωθεί η πιθανότητα αρνητικής εικόνας εαυτού είναι : η επικριτική στάση γονέων και εκπαιδευτικών στις αδυναμίες των παιδιών και η διάθεση σύγκρισης με τους συνομηλίκους που τα καταφέρνουν καλύτερα. Λόγια που ενέχουν μέσα το νόημα πως η ζωή των γονέων θα ήταν καλύτερη αν δεν είχαν παιδιά. Η αίσθηση πως αγνοούμε τις ανάγκες των παιδιών και πως απλώς κάνουμε το καθήκον είτε ως γονείς είτε ως εκπαιδευτικοί. Η αρνητική σύγκριση με άλλα παιδιά επίσης επιφέρει πολλά αρνητικά αποτελέσματα στην αυτοεκτίμηση των παιδιών ακόμα και αν η σύγκριση γίνεται μεταξύ αδερφών.