Από τη γέννηση μέχρι την ηλικία των 12 μηνών

Κλάμα: Το νεογέννητο χρησιμοποιεί το κλάμα για να εκπληρώσει τις άμεσες ανάγκες του π.χ. φαγητό

Γέλιο

Φωνητικό παιγνίδι: Γύρω στους 6 μήνες το παιδί ανακαλύπτει τη φωνή του και αρχίζει να παράγει συλλαβές. Στην αρχή λόγω της ξαπλωτής θέσης που έχει το βρέφος, οι συλλαβές αυτές περιέχουν λαρυγγικούς ήχους π.χ. άγου, ενώ στην πορεία το παιδί κάθεται, τα χείλη κλείνουν και αρχίζουμε να ακούμε και χειλικούς ήχους π.χ, μα, πα κ.λ.π.

Ανταπόκριση  στο όνομά του

Αντίληψη της διαφορετικότητας της φωνής π.χ. αν η μητέρα μιλά με αυστηρό ή θυμωμένο τρόπο

Χρησιμοποίηση  ασυνάρτητης  ομιλίας (φλυάρισμα που ακούγεται σαν πραγματική ομιλία).

Ενός Έτους (12 μηνών)

Αναγνωρίζει το όνομά του

Ακολουθεί απλές οδηγίες π.χ. Δώσε μου

Κατανοεί την έννοια του  «όχι»

Χρησιμοποιεί πρωτολέξεις, δηλαδή λέξεις που δημιουργεί το ίδιο το παιδί και τις χρησιμοποιεί σταθερά για κάποια αντικείμενα π.χ. να λέει πάντα τότο όταν βλέπει το γάλα του

Χρησιμοποιεί  τις πρώτες του λέξεις, που συνήθως είναι άτομα από το περιβάλλον π.χ. μαμά ή και αντικείμενα π.χ. γάλα

Μιμείται γνωστές λέξεις

Απολαμβάνει να κάνει «ήχους» γνωστών ζώων και αντικειμένων

Συνεχίζει να παρουσιάζει ασυνάρτητη ομιλία  (ιδιολεκτικό στάδιο)

Δύο χρονών (24 μηνών)

Έχει στο ρεπερτόριο του γύρω στις 200 – 250 λέξεις

Το εκφραστικό του λεξιλόγιο αποτελείται κυρίως από ουσιαστικά, ρήματα και ονόματα

Χρησιμοποιεί «τηλεγραφική ομιλία», δηλαδή απλούς συνδυασμούς λέξεων σε προτάσεις των 2-3 λέξεων π.χ. μάμα γάλα

Ρωτά « τι είναι τούτο;», «πούντο;»

«Κουβεντιάζει» μόνο του ή με τις κούκλες του

Ονομάζει εικόνες

Ξεκινά η αντίληψη γραμματικών φαινομένων π.χ. το παιδί  χρησιμοποιεί απλές μορφές πληθυντικού αριθμού

Αναγνωρίζει απλές οδηγίες, ερωτήσεις

Αρχίζει να συγκεντρώνεται σε εικονογραφημένα βιβλία

Τριών χρονών (36 μηνών)

Έχει στο ρεπερτόριο του γύρω στις 1000 λέξεις

Χρησιμοποιεί προτάσεις με τουλάχιστον  3 – 4 λέξεις

Μπορεί να διηγηθεί  μία απλή ιστορία π.χ. το παραμυθάκι που είπε η δασκάλα στο σχολείο.

Λέει τραγουδάκια

Αρχίζει να αντιλαμβάνεται και να χρησιμοποιεί εκπαιδευτικές- γνωστικές έννοιες π.χ. βασικά χρώματα, μεγάλο – μικρό, προθέσεις.

Εξασκείται» συχνά μιλώντας στον εαυτό του.

Χρησιμοποιεί ομιλία η οποία είναι κατανοητή από τους άλλους, επειδή μπορεί να παράγει αρκετούς από τους ήχους της γλώσσας μας.

Μπορεί να ακολουθήσει πιο πολύπλοκες οδηγίες π.χ. «Πάρε το παπούτσι σου και βάλε το κάτω από το κρεββάτι σου.»

Τεσσάρων χρονών (48 μηνών)

Έχει στο ρεπερτόριο του γύρω στις 1500 λέξεις.

Χρησιμοποιεί προτάσεις των 4 – 5 λέξεων σύνθετης μορφής και σύνταξης.

Αντιλαμβάνεται και χρησιμοποιεί τον αόριστο χρόνο.

Μπορεί να μιλά για φανταστικές καταστάσεις π.χ.»ελπίζω να …..» ή «τι ωραία να…..».

Αναγνωρίζει τα περισσότερα χρώματα, βασικά σχήματα π.χ. κύκλο.

Αντιλαμβάνεται τις βασικές χρονικές έννοιες π.χ. «το πρωί» ή το «μεσημέρι».

Κατακτά τους περισσότερους ήχους της γλώσσας μας εκτός από το «σ»  το «ρ» και τα παράγωγά τους.

Πέντε-Έξι ετών (Προδημοτική)

Έχει στο ρεπερτόριο του γύρω στις 2000 λέξεις.

Χρησιμοποιεί σύνθετες προτάσεις  π.χ. «Θα πάω στο πάρκο μετά που θα δω τηλεόραση γιατί τώρα είναι πολύ ζέστη».

Μπορεί να οργανώσει τη σκέψη του και να διηγηθεί μία ιστορία που να έχει αρχή μέση και τέλος.

Χρησιμοποιεί όλους τους χρόνους των ρημάτων στον προφορικό του λόγο.

Κατανοεί και χρησιμοποιεί πολύπλοκες έννοιες όπως οι μέρες, δύσκολα αντίθετα π.χ. μαλακό/σκληρό, παλιό/καινούργιο, προθέσεις π.χ. μπροστά/πίσω, όλα τα χρώματα.

Αρχίζει να κατανοεί χρονικές και χωρικές έννοιες π.χ μέρες της εβδομάδας, αριστερά – δεξιά.

Αρθρώνει σωστά όλους τους ήχους της γλώσσας.

Αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι η ομιλία αποτελείται από  επιμέρους κομμάτια δηλαδή λέξεις, συλλαβές ήχους (φωνολογία).

Κατηγοροποιεί τις λέξεις με κριτήριο τους ήχους που τις αποτελούν π.χ. λέξεις που αρχίζουν με τον ήχο «α».

Αντιλαμβάνεται τη σχέση προφορικού και γραπτού λόγου και ότι οι λέξεις έχουν και γραπτή μορφή π.χ. αναγνωρίζει πινακίδες μεγάλων καταστημάτων, λέξεις μέσα από βιβλία του.