Ο αυτισμός μαζί με τη νόσο Asperger και τη νόσο Rett είναι χρόνιες αναπτυξιακές διαταραχές που ανήκουν στο αυτιστικό φάσμα. Εκδηλώνεται πριν το τρίτο έτος του ατόμου και η επίδρασή του περιορίζει την επικοινωνία και την κοινωνικοποίηση του ατόμου.
Τα πρώτα σημάδια που παρατηρούνται είναι οι διαταραχές στην κοινωνική αλληλεπίδραση του παιδιού καθώς και στην λεκτική ή στη μη λεκτική επικοινωνία. Ακόμα, το παιδί θα εμφανίζει στερεοτυπικές συμπεριφορές και δε θα μπορεί να προσαρμοστεί στις αλλαγές περιβάλλοντος. Τα αγόρια είναι τέσσερις φορές πιο πιθανό να βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού, ενώ κανένα φυλετικό,ψυχοκοινωνικό ή εθνογραφικό κριτήριο δε φαίνεται να επηρεάζει τη νόσο.
Όσον αφορά την φυσική κατάσταση των παιδιών με αυτισμό, ο γυμναστής οφείλει να προσαρμόσει τα προγράμματα του σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε παιδιού. Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονιστεί ότι κάθε άτομο με αυτισμό διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και το επίπεδο νοημοσύνης του, άρα δεν πρέπει να τα κατατάσσουμε όλα μαζί αλλά να τα αντιμετωπίζουμε ως ανεξάρτητες περιπτώσεις. Έτσι λοιπόν, ο καθηγητής φυσικής αγωγής θα πρέπει να συγκεκριμενοποιήσει το είδος της συμπεριφοράς του παιδιού ανάλογα με το αν πρόκειται για υποκινητική (παιδιά που δεν αντιδρούν σε ξαφνικό δυνατό ήχο, με έλλειψη προσοχής κ.α) ή υπερκινητική συμπεριφορά (παιδιά με υπερβολική κινητικότητα, ευαισθησία στο φως ή στην αφή αντικειμένων κ.α). Να βρει τον κατάλληλο τρόπο επικοινωνίας, αφού τα παιδιά με αυτισμό δεν επικοινωνούν με τον συνηθισμένο τρόπο, να διατηρεί την προσοχή τους, να τα παρατηρεί και σε βάθος χρόνου να τα αξιολογεί, να προσπαθεί να μετατρέψει τις στερεοτυπικές τους κινήσεις σε λειτουργικές και πάντα να χρησιμοποιεί προγράμματα δομημένα με μεγάλη την αίσθηση της ρουτίνας και της προβλεψιμότητας.
Πιο συγκεκριμένα, τα προγράμματα θα πρέπει να περιέχουν ασκήσεις αερόβιας ικανότητας, ευλυγισίας, ισορροπίας καθώς και δύναμης. Οι ασκήσεις μεγάλης έντασης εκτός του οτι βελτιώνουν την αερόβια ικανότητα, βοηθούν στη μείωση των στερεοτυπικών κινήσεων και των επιπέδων άγχους. Οι ασκήσεις ευλυγισίας είναι απαραίτητο να εκτελούνται σε όλο το εύρος κίνησης, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για παιδιά που αντιμετωπίζουν προβληματα μυϊκής υποτονίας, ενώ οι ενδυναμωτικές ασκήσεις ειδικά για τον κορμό έχουν σημαντική επίδραση στην συναρμογή και στην ισορροπία των παιδιών με αυτισμό. Δεν θα πρέπει να παραλείπονται ασκήσεις με χρήση οπτικών ερεθισμάτων, αφού είναι ιδιαίτερα βοηθητικές για την αίσθηση και τον προσανατολισμό στο χώρο, δεξιότητα που στερούνται τα παιδιά του φάσματος. Ακόμη, δε θα πρέπει να ξεχνάμε τον κοινωνικό χαρακτήρα της άσκησης που θα πρέπει να χαρακτηρίζει και τα προγράμματα για τη συγκεκριμένη κατηγορία παιδιών. Έτσι λοιπόν, η χρήση συνασκούμενου μπορεί να είναι αρκετά βοηθητική για την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων του ατόμου.
Το κομμάτι της φυσικής δραστηριότητας σε παιδιά με αυτισμό έχει γίνει αντικείμενο έρευνας πολλάκις. Οι περισσότερες από αυτές καταλήγουν στη βοηθητική σημασία της άσκησης και στα πολλά οφελη που επωμίζονται τα παιδιά. Ειδικότερα για την αερόβια δραστηριότητα έχει αποδειχθεί ότι η σημασία της είναι μεγάλη ακόμα και για τις λεπτές κινητικές δεξιότητες των παιδιών καθώς και τη σύσταση του σώματος τους.
Εν κατακλείδι, μπορούμε να καταλάβουμε το πόσο χρήσιμη είναι η άσκηση για την καθημερινότητα των παιδιών στο φάσμα του αυτισμού και πως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν μια επιπρόσθετη μη φαρμακευτική μέθοδο, που θα βοηθούσε στην λειτουργικότητα και στην καθημερινή ζωή των παιδιών αυτών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Δημήτρης Κοκαρίδας, Άσκηση και Αναπηρία (2016). Αφοί Κυριακίδη Εκδόσεις ΑΕ.
A Shahrasfenghar , E Arabameri , A Daneshfar , A Ghasemi , A Kashi– The Effect of Aerobic Exercise on Motor Skills and Body Composition of Children with Autism (2019). Journal of Health and care